“die N. weet niet ik heb granaten liggen ik gooi op die kanker huis van hem” Op Urk schrikken ze niet zo snel, maar dat ze zich met het oppikken van een partij cocaïne in zulk gevaarlijk vaarwater zouden begeven, zullen Hans N. en Leen R. niet hebben verwacht. In juni 2017 liepen ze met viskotter Z181 in Harlingen tegen de lamp. Hans N. is inmiddels veroordeeld, Leen ontkent elke betrokkenheid en wacht nog op zijn proces. Ze zijn er allebei inmiddels wel achter gekomen dat ze banger moeten zijn voor hun opdrachtgevers – direct gelieerd aan de beruchte Mocromaffia – dan voor justitie. Hoe heeft het zover kunnen komen?
Als je op Urk vraagt naar hoe het erbij staat met de visserij, krijg je van iedereen antwoord. En ja, ze zijn boos op de regering, en op Europa, omdat het zogenaamde pulsvissen is verboden, nadat de Franse vissers erover hebben geklaagd. Eén onderwerp is niet bespreekbaar. Dan vallen die anders toch best spraakzame Urkers stil. Wat ze vinden van de verhalen in de pers over het smokkelschip van Johannes (‘Hans’) N., de viskotter Z181. En over Leendert (‘Leen’) R., die ervan wordt verdacht te hebben samengespannen met Hans. Dan stokt de conversatie en kun je beter vertrekken. Want Hans en Leen zijn boeven, maar wel “onze boeven”. Urk kent maar twee fronten: eigen volk en de anderen.
Niet dat Hans (31) en Leen (50) populair zijn in het rustieke vissersdorpje, het voormalig eiland in de Zuiderzee, waar je nog altijd over de kerken struikelt en de zondagsrust nog hoog in het vaandel staat. De schepen leggen niet meer aan bij de Urker kade: die blijven in Harlingen of Scheveningen buitengaats. De vissers zelf zijn wel elk weekend thuis, bij moeder de vrouw. Vanaf vrijdagavond halen ze in wat ze door de week tekort komen, met mannen onder elkaar, op volle zee. Waar maar weinig tijd is voor andere zaken dan de visserij: het is hard werken. Belangrijkste man aan boord: de kok. Goed eten, daar houden ze wel van.
Grijs gebied
De Urkers kennen hun bijbel. “Geef de keizer wat des keizers is”. Met andere woorden: gehoorzaam de overheid en betaal belasting. Doen ze ook wel, maar op hun eigen manier. Er is altijd een grijs gebied, met wat meegenomen partijtjes vis die onderhands worden verhandeld. Voor eigen gebruik en een beetje voor vrienden, die toevallig een restaurant of een eettentje hebben. Dat gaat niet om grote bedragen, het is ‘speelgeld’. Hetzelfde geldt voor drank en sigaretten. Buitengaats is dat belastingvrij. Dan wil er weleens een flesje of een slofje tussen wal en schip raken. Dat weten ze allemaal van elkaar en zelfs de dominee staat het oogluikend toe. Natuurlijk is er wel eens een donderpreek, over ‘God en de Mammon’ (de god van het geld), maar het moet niet al te specifiek worden, dan vinden de broeders het niet leuk meer en kan de predikheer zijn biezen pakken.
Drijvende fabrieken
Dat Hans N. met zijn viskotter Z181 niet goed bezig was, dat vermoedden ze op Urk al heel lang. Hans was niet echt een succesvol vissersman. Als je in de visserij het hoofd boven water wil houden, moet je van goeden huize komen. De moderne vissersschepen zijn drijvende fabrieken, die miljoeneninvesteringen vragen. Je moet een goed ondernemer zijn en dat was Hans niet. Toen hij met de kotter Z181 in de weer ging, waren de collega’s nogal verbaasd. Dat het hem zo voor de wind leek te gaan. Waren de goden hem zoveel gunstiger gezind dan anderen? Nu geloven ze op Urk bijna alles. Was het hier niet dat de replica van de Ark van Noach aanlegde? De Urkers geloven heilig dat die ark ooit echt heeft bestaan. En misschien ook nog wel dat, toen in 2018 bij een storm de ark van zijn anker sloeg en grote schade opliep en aanrichtte in de Urker haven, dat misschien wel een straf van God was, voor de zonden van het dorp. Maar het succes van Hans en zijn kotter: daar vermoedden ze toch een duivelse streek. Niet dat hele erge, dat het later bleek te zijn. Eerder dat het om wat grootschaliger smokkel van drank en sigaretten zou gaan.
Gekraakt
In juni 2017 liep Hans in Harlingen tegen de lamp. Wat hij en zijn handlangers niet wisten was dat justitie erin geslaagd was versleutelde berichten van zogenaamde PGP-telefoons te ontsleutelen, nadat er een server in Canada was gekraakt. Tal van Nederlandse criminelen maakten gebruik van een PGP-netwerk waarvan ze dachten dat het veilig was, maar de aanbieder van de telefoons had een potje gemaakt van de beveiliging. Het bleek een goudmijn voor justitie. Een suikerpot, waar men nog jarenlang uit kan snoepen en die inmiddels al heeft geleid tot het ontmaskeren van opdrachtgevers voor tal van liquidaties in het criminele milieu en waardoor er al straffen van levenslang zijn uitgedeeld.
Dat criminele milieu: dat is in hoofdzaak de zogenaamde Mocromaffia, met als broedplaatsen Amsterdam en Utrecht. Precies met die groep was Hans N. in zee gegaan. Wellicht zonder helemaal te beseffen hoe gevaarlijk dat was en dat er meteen al een prijs op zijn hoofd was gezet voor als er iets fout zou gaan: het potje met geld om hem te laten liquideren was al gevuld.
Containerschip
Het lijntje naar Urk begon met het berichtenverkeer van ‘Mocromaffiaman’ Naoufal (‘Noffel’) F.(37) en de Pakistaanse Amsterdammer Muhammed S. (31). Op 30 juli 2015 stuurde Muhammed een bericht aan Noffel met de vraag of hij iemand kende met een boot om coke op te vissen. Het is een bekende smokkelmethode: een containerschip vanuit Zuid-Amerika vaart naar Nederland, een paar kilometer voor de kust worden pakketten met cocaïne overboord gezet en in het water gegooid. Ze blijven drijven en worden door een kleinere boot opgevist. Dat kunnen speedboten zijn, maar ook vissersschepen: die vallen minder op. Het contact tussen de ‘lossers’ van het containerschip en de ‘opvissers’ gaat per satelliettelefoon. Uit het ontsleutelde bericht valt op te maken dat het alleen kan van maart tot oktober, omdat het water dan rustig is.
Kustwacht
Er gaat wat tijd overheen, maar twee jaar later, in juni 2017, is het zover. De politie heeft al die tijd het berichtenverkeer tussen betrokkenen in de gaten gehouden en de verdachten geobserveerd. Zo zien ze op 9 juni dat Muhammed S. in Amsterdam de Montenegrijn Dalibor D. (37) oppikt en dat ze samen naar Harlingen rijden. De kotter van Hans N. is allang in het vizier en de kustwacht volgt elke beweging van dit ‘scheepje onder Jezus’ hoede’. Ze zien hoe de kotter als een loopse hond de volgende dag minutenlang achter het Panamese containerschip MSC Krystal vaart. Dat er pakketten uit het water worden gevist, wordt niet waargenomen. Maar met gewoon vissen heeft dit niets te maken: kort na de achtervolging van het containerschip zet de kotter koers naar de haven van Harlingen.
Natte tassen
Daar wacht een warm onthaal door een forse eenheid van politie en justitie. De opvarenden moeten even binnenblijven en een zoekploeg wroet in de krochten van het gevaarte. Het duurt niet lang voor er dertien natte tassen met in totaal 261 pakketjes cocaïne worden gevonden achter de machinekamer, in een moeilijk te bereiken ruimte. De schipper, drie bemanningsleden en de op de wal wachtende Hans N. worden gearresteerd.
Hans is geen doorgewinterde crimineel, hij slaat meteen door. Hij zegt dat hij drie ton heeft gekregen om de drugs op te pikken. Twee ton heeft hij aan de schipper gegeven en 25.000 euro aan een Pools bemanningslid. Over de anderen is hij vager. Een beginnersfout: even later doet Hans er het zwijgen toe. Niet zo gek: justitie ontdekt dat hij in de gevangenis zwaar bedreigd is om verklaringen in het voordeel van Muhammed S. af te leggen. Een van de dreigementen was dat ze zijn kind iets zouden aandoen. Dan wil je wel je mond houden. Zeker als blijkt dat de opdrachtgevers weinig scrupules hebben ten opzichte van de mannen die ze inhuren voor klussen. In ontsleutelde PGP-berichten uit september 2015 overleggen Noffel en Muhammed al over eventuele represailles.“Ik zeg de vissers leg voor we beginnen met werken met hun 600 K klaar voor het geval iets fout gaat kan gelijk team pikieuw ingeschakeld worden!” Tijdens het proces zegt officier van justitie Koos Plooij dat met ‘team pikieuw’ een ‘moordcommando’ wordt bedoeld en dat daar zes ton voor beschikbaar zou zijn. Dat is overigens buitensporig veel: voor liquidaties binnen de Mocromaffia zou doorgaans slechts een fractie van dit bedrag worden betaald.
Granaten
Muhammed S. had sowieso niet het beste voor met Hans N., in november 2015 stuurde hij aan een compagnon dit bericht: “Truste, die N. weet niet ik heb granaten liggen ik gooi op die kanker huis van hem als mijn hoofd moe wordt! Afff bro.”
Met N. wordt dan Hans N. bedoeld. Waarom de verstandhouding in 2015 al zo slecht was, is niet duidelijk. Hans heeft dat waarschijnlijk nooit geweten. Na de arrestaties werd het een ander verhaal en was er serieuze dreiging. Volgens justitie moesten er getuigen worden opgeroepen om verklaringen ten gunste van Muhammed af te leggen. “Als iemand niet wil komen, moet je het aan mij doorgeven. Ik haal ze wel uit huis.”Waarop Hans er het zwijgen toe deed.
In mei 2018 staan de mannen van de kotter terecht bij de rechtbank in Amsterdam. De meesten ontkennen: hun advocaten voeren aan dat ze vanuit hun positie op de kotter niks hebben kunnen zien van het opvissen van de tassen. De rechtbank gelooft er niet veel van. Hans N., eigenaar van de boot, krijgt vier jaar gevangenisstraf, maar hij mag zijn vaartuig houden. Montenegrijn Dalibor D. krijgt zes jaar. Hij was de verbindingsman en was speciaal ingevlogen voor het smokkelen van deze partij.
Schipper Tiemen Klaas W. (39) krijgt 3,5 jaar, bemanningslid Marcin R.(42) drie jaar, bemanningslid Klaas Willem F. vijf jaar. De laatste stond in direct contact met de organisatoren van de drugssmokkel.
‘GOKAUTOMATENMAN’ LEEN: MAN ACHTER DE SCHERMEN
In december 2017, een half jaar nadat in Harlingen de viskotter tegen de lamp is gelopen, wordt Leen R. aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de cocaïnesmokkel. De naam van de voormalig speelautomatenhandelaar zong al langer rond, maar het duurde kennelijk even voor justitie vond dat er voldoende bewijs was om hem op te pakken. Leen R. staat bekend als de horecakoning van Urk en is eigenaar van drie uitgaansgelegenheden. Justitie verdenkt hem ervan Hans N. te hebben aangestuurd. In het dossier staat het zo: “Kennelijk behoorden zij tot de vissers over wie S. en anderen konden beschikken voor transporten over zee. R. en K. zijn ook daadwerkelijk gezien: op 10 juni 2017 ’s avonds op de parkeerplaats Waddenhal in Harlingen, toen S. daar met N. vermoedelijk stond te wachten op de terugkeer van de Z-181. N. had ook meermalen telefonisch contact met hen.”
Op 10 juni stonden de Pakistaan Mustafa en Hans N. in Harlingen samen te wachten op de aankomst van de coke-kotter. Tegelijk met Leen R. en een andere man uit Urk, een zekere K., die niet als verdachte is aangemerkt. Leen R. ontkent elke betrokkenheid bij de zaak, maar zal toch moeten kunnen uitleggen waarom hij uitgerekend die avond in Harlingen stond te wachten. Weliswaar niet in het gezelschap van Mustafa en Hans, maar wel op dezelfde locatie. En er was volgens justitie ook telefonisch contact tussen Leen en Hans.
Wat wellicht ook nog een rol speelt: Leen is op het gebied van drugssmokkel niet van onbesproken gedrag. In 2005 ontdekte de politie in een loods in Tollebeek 5000 kilo hasj na een tip van de Franse politie. Leen, nog een Urker en een man uit Harlingen werden opgepakt. Toen werd hij wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken. De chauffeur zou hem erbij hebben gelapt in ruil voor strafvermindering en zijn enige betrokkenheid bij de loods zou zijn dat hij daar een plezierbootje had opgeslagen. Daar kwam hij toen goed mee weg. Dit keer moet hij net zo overtuigend proberen uit leggen waarom hij op 10 juni toevallig in Harlingen was.