In de nacht van pinkstermaandag 1 juni 1998 wordt in Meerle, net over de grens bij Breda, de rijke zakenman Ran Biemans (58) in het echtelijk bed vermoord. Zijn vrouw Els ligt naast hem, maar heeft er niets van gemerkt. Dat vindt de politie verdacht. Zij en haar geheime minnaar Wilco I. worden aangehouden. De zaak is ook bekend als ‘de oordopjesmoord’.
In 2018 zijn er een paar actuele aanknopingspunten: in het voorjaar overlijdt de weduwe, in augustus mag haar toenmalige advocaat Pol Vandemeulebroucke zijn werkzaamheden weer hervatten na schorsing (hij was een affaire begonnen met zijn cliënte) en in een interview zinspeelt advocaat Gerard Spong op een zaak waarbij een man ‘s nachts met een mes in zijn borst in het echtelijke bed werd aangetroffen, terwijl de naast haar liggende vrouw niets had gemerkt. Zie dit bericht. In november 2006 was bij het Hof van Assisen in Antwerpen het proces tegen de twee Nederlandse verdachten. Dit is een verslag van toen.
Twaalf gewone Belgische mannen en vrouwen moeten beslissen over het Nederlandse liefdeskoppel Wilco I. (40) en Els (45) L.: guilty or not guilty. Net als in Amerikaanse films, maar dit is werkelijkheid: het hof van assisen in Antwerpen is vier weken lang in de ban van de zaak-Biemans. De arme juryleden weten niet wie ze nog kunnen geloven: beide verdachten liegen tegen de klippen op, maar betekent het ook dat ze wisten van de moordaanslag op de schatrijke Ran Biemans?
“Hij had graag dat je als een opgetut poppemieke rondliep?” vraagt de voorzitter van het hof van assisen aan verdachte Els.
“Ja, dat vond Ran wel leuk,” zegt ze.
Kijk, dat is nog wel duidelijk, daar kunnen de negen mannen en drie vrouwen van de jury wel wat mee: Els was bloedmooi en pas 17 toen ze de 22 jaar oudere Nederlandse zakenman Ran Biemans tegen het lijf liep en een relatie met hem begon. Zeer tegen de zin van haar ouders en broers en zussen: wat moest ze met zo’n oude vent, die toen ook nog niet eens gescheiden was? Een goudzoekstertje, alleen uit op luxe, dat was Els. Maar de relatie houdt stand, de twee gaan trouwen en iedereen die hen kent spreekt positief over de band tussen die twee: Ran gaf Els alles wat haar hartje begeerde, ze reed in een Mercedes CLK 430 en een Jeep Grand Cherokee en als het hier te koud was gingen ze op vakantie naar een warm land. “Zolang hij goed verzorgd werd, hoefde ik mij geen zorgen maken,” zei ze zelf. Els zorgde op haar beurt goed voor haar man, ze was er voor hem als hij thuis was, dat vond hij prettig.
Haarscheurtjes
Er waren een paar haarscheurtjes. Els wilde graag een kind, Ran absoluut niet. Hij had in 1996 zijn enige zoon, uit zijn eerdere huwelijk, verloren, dat was een klap die hij nooit meer helemaal te boven kwam. Op seksueel gebied kwam Els hem ook niet helemaal tegemoet: Biemans had een voorkeur voor sm, maar daarvoor kwam hij in Amsterdam aan zijn betaalde trekken. Aan de andere kant kneep Biemans een oogje dicht toen Els een stiekeme relatie begon met Wilco I., een stoere ex-marechaussee. Ze leerden elkaar kennen tijdens een zakenreis op Gran Canaria, begin 1998. Wilco was er als bodyguard van een Amsterdamse zakenman, die iets te bespreken had met Biemans.
Pinkstermaandag
Dit is dus de situatie op het moment dat het drama zich afspeelt, in de nacht van pinkstermaandag 1 juni 1998. Ran en Els wonen tijdelijk in een appartement in Meerle, net over de grens bij Breda. Een paar kilometer verderop laat Biemans een gigantische villa bouwen, maar die is nog niet klaar. Eerder hebben ze in Brasschaat gewoond, maar daar voelde Biemans zich niet thuis: te ver van zijn vrienden en van de cafés in Nederland.
Op deze Pinkstermaandag zijn ze ’s avonds uit eten geweest. Zoals gewoonlijk: zelf koken was een uitzondering. Als ze om elf uur thuiskomen, gaat Biemans meteen naar bed. Els kijkt nog even naar tv (Melrose Place) en gaat ook slapen. In de loop van de nacht, ergens tussen drie en vier uur, wordt ze wakker, zoals ze zelf later beschrijft: door een sterke en indringende geur en omdat ze zo ongemakkelijk lag. Haar voeten waren vastgebonden met tape, haar handen op de rug ook met tape vastgebonden, ogen en mond waren dichtgeplakt. “Ik kon mijn handen bevrijden en voelde dat mijn man Ran Biemans niet meer naast me in bed lag. Ik ben in het donker in de living gaan kijken, maar vond hem daar niet. Terug in de kamer deed ik het licht aan en zag ik Ran liggen naast het bed, badend in een grote plas bloed.”
Stroomstootwapen
Ze begint hysterisch te gillen en huppelt met vastgebonden benen naar de overbuurman die de politie alarmeert. Er moet in de slaapkamer een behoorlijke vechtpartij zijn geweest. Biemans is gemarteld, waarschijnlijk met een stroomstootwapen. Hij moet met een enorme klap tegen de slaapkamerdeur zijn gevallen: zijn hoofd sloeg er een gat in. Daarna is zijn keel met een mes doorgesneden. Uit de sporen blijkt dat Els pas na de moord is getaped, in elk geval gedeeltelijk, omdat er bloedsporen aan de binnenkant van het plakband zitten.
Er zijn meer vreemde dingen: de dader of daders hebben na de slachtpartij klaarblijkelijk in alle rust de handen gewassen in de badkamer. Hoe zijn ze eigenlijk binnengekomen? Er zijn geen sporen van inbraak gevonden. Of ze hadden een sleutel of een van de twee heeft zelf de deur opengedaan voor het nachtelijk bezoek. En wat het motief ook mag zijn: roof is het niet. Een portemonnee met geld ligt pontificaal op een kastje, er zijn kostbare sieraden, maar er wordt niets meegenomen. Biemans was een succesvol zakenman, hij handelde op zeer grote schaal in sportprijzen en er was een vaag gerucht dat hij misschien wel iets meer importeerde dan onderdelen voor zijn handelswaar, maar daar is niets concreets van gebleken. En liquidaties in het criminele milieu zien er meestal iets anders uit.
Oordopjes
Ga er maar aan staan, als jurylid. Els zegt dat ze oordopjes droeg en niks van de hele heisa heeft gemerkt. Dat is zelfs met heel veel goede wil moeilijk te geloven. Ze zegt dat ze bedwelmd is geweest, ze dacht aan ammoniak, maar de deskundigen achten dat vrijwel uitgesloten: dan hadden ze er sporen van moeten vinden. En als ze echt bedwelmd was geweest, had ze niet zo snel huppelend naar de buren kunnen gaan: dan had ze veel langer tijd nodig gehad om bij te komen. Bovendien vindt de buurman het vreemd dat als Els bij hem aanklopt, ze tape aan haar voeten heeft, als ze later in het appartement is heeft ze ook tape aan haar handen. Nog zoiets: de deskundigen kunnen ook geen enkel spoor ontdekken dat erop duidt dat er tape om haar handen of haar gezicht heeft gezeten.
‘Ollanders’
Voor de Belgische politie is het geen onderzoek in de A-categorie. Ze hebben het toch al niet zo op die ‘Ollanders’ die in de grensstreek hun mooiste plekjes inpikken, die ‘diknekken’. Brandweer en politie stampen vrijelijk door het appartement. En hoezo ammoniaklucht? De brandweer plaatst een enorme ventilator, de schuifdeur van de woonkamer wordt opengezet en alle ‘kwalijke lucht’ wordt uit het huis geblazen. Er worden een paar verdachte dna-sporen, van twee onbekende personen, veiliggesteld: mogelijk van de moordenaars, maar die zijn nog steeds niet gevonden.
Het gedrag van Els mag verdacht zijn, het is niet genoeg om haar vast te houden en ze lijkt de dans te ontspringen. Maar je kunt het ook te gek maken, zelfs in België. Zodra de nieuwe villa klaar is, trekt Els erin, samen met haar minnaar Wilco Ietes. In augustus 1999, krap dertien maanden na de dood van Biemans, wordt hier hun zoontje Beau geboren. De liefde tussen Els en Wilco is dan al tanende en bij de Belgische justitie begint men ook wat argwaan te krijgen over de rijke weduwe en haar nieuwe minnaar. Els wordt aangehouden en zal in januari 2004 terecht moeten staan bij het assisenhof in Antwerpen, als enige verdachte.
Een brief
Inmiddels had misdaadverslaggever Peter R. de Vries een duit in het zakje gedaan met een spraakmakende uitzending, waarin korte metten is gemaakt met het Belgische onderzoek. Ook heeft zich een getuige bij hem gemeld, ene Goran S., een Amsterdamse Joegoslaaf die Wilco kent van louche zaakjes en die beweert dat Wilco de moord heeft gepleegd, samen met twee kompanen. Els komt met een soortgelijk verhaal: ze beweert nu ineens dat Wilco aan haar heeft toegegeven dat hij inderdaad in de nacht van de moord met twee kompanen naar het appartement was getrokken om Ran Biemans te vermoorden. Zonder dat zij er iets van wist, uiteraard. Ze had zo lang gezwegen omdat ze bang was van Wilco.
Advocaat Pol
Wat blijkt? Els had een Belgische advocaat in de arm genomen, de bij onze zuiderburen tamelijk bekend Pol Vandemeulebroucke, die zich vol overgave stort op de verdediging. Misschien iets te vol: ze krijgen een intieme relatie. Tijdens het proces blijkt dat de nieuwe verhaallijn van Els uit zijn koker komt. Aanvankelijk maakt het Wilco niet veel uit: hij zegt dat hij ervan overtuigd is dat Els onschuldig is en zolang hij zich niet in België laat zien voelt hij zich betrekkelijk veilig. Hij geeft ook toe dat hij een opzetje heeft bedacht met Goran S. om Els te ontlasten. Hij heeft Goran 23.000 euro betaald om de schuld te geven aan twee Joegoslavische huurmoordenaars. Helaas voor hem bedenkt Goran zich later een beetje, wellicht ook onder invloed van de advocaat Vandemeulebroucke, en beweert hij ineens dat Wilco hem heeft verteld dat hij zélf bij de moordaanslag aanwezig is geweest.
Plassen
In november 2006, tijdens het huidige proces, is het voor de jury niet moeilijk Goran te ontmaskeren als een leugenaar: als de man in het nauw wordt gedreven en zich helemaal vast dreigt te praten, zegt hij dat hij suikerziekte heeft en moet plassen. Hij komt niet meer terug.
Wilco heeft nog iets doms gedaan: hij heeft een vriendin ertoe aangezet een anonieme brief te schrijven naar Peter de Vries met allerlei zogenaamde daderinformatie. Om twijfel te zaaien. Duidelijk is dat de schrijfster – of degene die haar dicteerde – veel details kent, bijvoorbeeld over de kamerjas die Biemans droeg. Maar ook dit opzetje komt al snel aan het licht. De reden voor Wilco om dit te doen is dat hij wilde dat Els zo snel mogelijk uit de gevangenis zou komen, om voor haar zoontje te kunnen zorgen.
Liegen
Over liegen gesproken: Els kan er ook wat van. Ze blijft langdurig glashard ontkennen dat ze een relatie met Wilco had toen Biemans nog leefde. Pas als de bewijzen overduidelijk zijn geeft ze eindelijk toe en zegt ze dat ze gelogen heeft omdat ze zich schaamde voor haar familie: ontrouw paste niet in haar woordenboek. Liegen dus wel.
Els en haar advocaat doen nog meer domme dingen. Als het eerste proces, in 2004, abrupt wordt afgebroken omdat de voorzitter vindt dat Wilco ook in het verdachtenbankje thuishoort, wordt Els voorlopig vrijgelaten uit de gevangenis. Haar relatie met de advocaat bloeit hevig op. Het is haast niet voor te stellen dat een advocaat van het kaliber Vandemeulebroucke niet in de gaten heeft dat hun gesprekken worden getapt. Of het kan hem niet schelen, maar zijn collega’s hebben met rooie oortjes zitten luisteren naar de pikante seksconversaties tussen hem en Els, in de meest platvloerse pornotaal.
Schunnig
Het dossier meldt: “Bij beluistering van deze gesprekken is gebleken dat mevrouw Leemans een relatie onderhield met haar raadsman, Mr. Vandemeulebroucke, een relatie die zij tot heden steeds is blijven ontkennen. Reeds van zeer kort na haar invrijheidsstelling nemen de gesprekken tussen beide een erotische tint aan, waarvan onder meer het gesprek dd. 15/11/2004 getuige, terug te vinden in stuk 50 van het tapdossier. In totaal werden 42 sexueel geladen gesprekken getapt. Daar deze gesprekken te schunnig zijn om voor te lezen worden een aantal in bijlage gevoegd.”
En hoe betrouwbaar zijn de getuigen die het voor Wilco opnemen? Aanvankelijk gaf een van zijn vele vriendinnen hem direct een alibi: ze wist zeker dat hij in de nacht van de moord bij haar was geweest. Later trekt ze dat min of meer in. Onder druk van de politie, zegt ze. Uiteindelijk blijft ze bij haar eerste verklaring: Wilco was echt bij haar. Nu is dat niet heel erg relevant: er is van Wilco geen enkel spoor gevonden in het moordhuis, als hij al bij de aanslag betrokken is heeft hij die niet zelf uitgevoerd.
‘Guilty’
De juryleden zijn gewone burgers, die via het bevolkingsregister worden uitgeloot. Vier weken lang moeten zij dit soort details aanhoren en voor zichzelf uitmaken wie er liegt en wie niet, wat wel belangrijk is en wat niet. De advocaten van de verdachten doen er alles aan om twijfel te zaaien. Er komen getuigen op de proppen die verklaringen afleggen over iemand die op zijn sterfbed de moorden heeft bekend, er wordt een mist van details en vraagtekens gecreëerd die het zicht op de werkelijke gang van zaken moet ontnemen. Net als in de film: een jurylid dat twijfelt, mag niet het ‘guilty’ uitspreken. Voor Els en Wilco hangt alles af van dat vonnis, dat naar verwachting begin december wordt geveld. Het wordt een dubbeltje op zijn kant en op dit moment waagt niemand zich aan een voorspelling.
Tot zover de reportage uit 2006.
Els wordt veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf. In 2011 is ze vrij gekomen. In het voorjaar van 2018 is ze aan een slepende ziekte overleden. Wilco I. is vrijgesproken.
Advocaat Pol Vandemeulebroucke is in juni 2018 door een arrestatieteam opgepakt. Hij werd ervan verdacht dossiers te hebben gelekt naar de Marokkaanse drugscrimineel Hassan B.; de advocaat ontkent en zegt Hassan niet te kennen. Na verhoor bij de onderzoeksrechter wordt hij onder voorwaarden vrijgelaten. Hij is twee keer eerder ervan beschuldigd informatie te hebben gelekt naar criminelen.